Tepki süresi, özellikle oyun monitörlerinde, görüntülerin netliği ve akıcılığı açısından önemli bir faktör.
Genel olarak, tepki süresi bir monitörün piksellerinin renk değiştirme hızını ifade eder. Bu, hareket bulanıklığını ve gölgelenmeyi azaltmada büyük rol oynar.
Monitör tepki süresini ölçmek için kullanılan iki ana yöntem var:
- Gray-to-Gray (GTG): Bir pikselin bir gri tonundan diğerine geçmesi için geçen süreyi ölçer.
- Moving Picture Response Time (MPRT): Bir pikselin bir kareden diğerine geçiş süresini ölçer.
Her iki ölçüm yöntemi de monitör performansını farklı açılardan değerlendirir. Bu farkları anlamak, bir oyuncu olarak en iyi oyun monitörünü seçebilmeniz için önemli.
Gray-to-Gray (GTG) Nedir?
GTG tepki süresi, bir pikselin bir gri tonundan diğerine geçiş süresini ölçer ve genellikle milisaniye (ms) cinsinden ifade edilir.
Bu ölçüm, üreticilerin monitörler arasındaki farkları karşılaştırmasını kolaylaştırmak için kullanılır.
LCD panellerde alt pikseller aslında tek renkli olduğu için, tüm renkler kırmızı, yeşil ve mavi (RGB) filtreleriyle oluşturulur. Bu yüzden ölçümler gri tonlar üzerinden yapılır.
Ancak, GTG ölçümünün de bazı sınırlamaları var.
Gerçek kullanım senaryolarında, piksellerin tüm renk geçişleri aynı hızda gerçekleşmez. Yani, teknik özelliklerde belirtilen GTG süresi her zaman gerçek performansı tam olarak yansıtmaz.
Özellikle yüksek hızda aksiyon içeren oyunlarda, GTG süresi bazen monitörün hareket bulanıklığını ne kadar iyi yönettiğini açıklamakta yetersiz kalabilir.
Moving Picture Response Time (MPRT) Nedir?
MPRT, bir monitörün hareket bulanıklığını nasıl yönettiğini ölçmek için kullanılan bir başka yöntem.
GTG’nin aksine, MPRT doğrudan bir pikselin bir kareden diğerine ne kadar sürede geçtiğini gösterir. Bu, monitörün hareket halindeki nesneleri ne kadar net gösterebildiğini belirler.
Düşük MPRT süresi, hareket bulanıklığını azaltır ve daha net görüntüler sağlar.
MPRT süresini düşürmek için arka ışık titreştirme (backlight strobing) ve siyah kare ekleme (black frame insertion) gibi teknikler kullanılır.
- Arka ışık titreştirme, her kare arasında arka ışığı kısa süreliğine kapatarak ekranda görünen bulanıklığı azalmaya yarar.
- Siyah kare ekleme, gerçek kareler arasına siyah kareler yerleştirerek piksellerin gözle algılanma süresini kısaltır ve hareket bulanıklığını azalmaya yarar.
Üreticiler, bu teknikleri farklı isimlerle sunabilir. Örneğin:
- Samsung – Clear Motion Rate
- BenQ – BenQ Blur Reduction
Bu teknolojiler, oyun sırasında daha net ve keskin görüntüler elde edilmesini sağlar.
MPRT ve Yenileme Hızı İlişkisi
MPRT, GTG tepki süresinden farklı olarak yenileme hızıyla doğrudan bağlantıya sahip.
Örneğin:
- 60Hz’lik bir monitör, her 16.7 milisaniyede bir yeni kare gösterir (1000ms / 60Hz).
- 120Hz’lik bir monitör, her 8.3 milisaniyede bir kare gösterir (1000ms / 120Hz).
Ekstra bir teknoloji kullanılmadığında, monitörün MPRT süresi genellikle yenileme süresine denk olur.
Bu yüzden, daha düşük MPRT istiyorsanız, daha yüksek yenileme hızına sahip bir monitör seçmeniz önemli.
GTG ve MPRT’nin Oyunlara Etkisi
GTG ve MPRT farklı alanlarda önem taşır:
- GTG, monitörün piksel geçiş hızını ölçerken.
- MPRT, hareket bulanıklığının ekrandaki etkisini gösterir.
Eğer oyun oynarken hızlı hareket eden nesnelerde belirgin bulanıklık fark ediyorsanız, MPRT değeri düşük bir monitör seçmek daha iyi bir deneyim sunar.
Yüksek MPRT, ekrandaki hareket eden nesnelerin bulanık görünmesine neden olabilir.
Bu bulanıklık sample-and-hold efekti nedeniyle oluşur.
Sample-and-Hold Mekanizması
Ekranlar genellikle iki farklı görüntüleme yöntemi kullanır:
- Sample-and-Hold (Örnekleme ve Tutma) – LCD ve OLED ekranlarda yaygın görülür.
- Impuls Tipi Ekranlar – CRT monitörlerde kullanılır.
Sample-and-hold ekranlarda, her kare belirli bir süre boyunca görüntülendiği için, göz hareket ettiğinde üst üste gelen kareler bulanıklık hissi ortaya çıkarır.
Buna karşın CRT monitörler gibi impuls tipi ekranlarda, her kare çok kısa süre gösterildiği için bulanıklık hissi azalır.
Bu yüzden arka ışık titreştirme ve siyah kare ekleme gibi teknikler, LCD ve OLED ekranlarda MPRT süresini azaltmak için kullanılır.
Oyun Monitörü Seçerken Nelere Dikkat Edilmeli?
Oyun monitörü seçerken hem GTG hem de MPRT değerlerine dikkat etmek gerekir.
Ancak, yalnızca teknik özellikleri incelemek yeterli değil. Gerçek kullanım deneyimlerini öğrenmek için incelemeleri okumak ve güvenilir kaynaklardan test sonuçlarına bakmakta önemli.
Ayrıca, oyun performansını etkileyen diğer faktörler de göz önünde bulundurulmalı:
- Yenileme Hızı (Hz) – Daha yüksek yenileme hızı, daha akıcı bir oyun deneyimi sunar.
- Input Lag (Giriş Gecikmesi) – Düşük gecikme süresi, oyuncunun komutlarının ekrana daha hızlı yansımasını sağlar.
Bu faktörlerin dengeli bir şekilde değerlendirilmesi, oyun için en uygun monitörü seçmenize yardımcı olur.
Sonuç
- GTG, piksellerin gri tonlar arasında geçiş süresini ölçer ve monitörün hızını gösterir.
- MPRT, monitörün hareket bulanıklığını nasıl yönettiğini belirler ve gerçek oyun deneyimini daha iyi yansıtmaya yarar.
Hızlı tempolu oyunlar oynayanlar için MPRT değeri genellikle daha kritik bir faktör.
Daha iyi bir oyun deneyimi için sadece GTG süresine değil, MPRT süresine, yenileme hızına ve giriş gecikmesine de dikkat edilmeli.
Sonuç olarak, monitör seçimi, oyun türü ve kişisel tercihlere göre yapılmalı.