Bugün Intel’in 13. ve 14. Nesil işlemcilerde yaşadığı fiyaskoyu konuşacağız.
Öncelikle 14. Nesil işlemcileri incelemiş ve bu işlemcilerin masaya yeni bir şey koymadığını, zaten bir önceki neslin yeniden ısıtılmış bir sürüm olduğunu belirtmiştim. Ayrıca işlemcilerin çok güç çektiğinden ve fazla ısındığından da bahsetmiş ve AM5’e yönelmenin daha mantıklı olabileceğini söylemiştim.
Bugün ise adım adım olayın nasıl bu noktaya geldiğine ve sorunun kendisine bir göz atalım.
Olay neden büyüdü?
Intel ilk olarak Nisan ayında, Intel Core i9-13900K ve i9-14900K sahiplerinden sık sık oyun çökmeleri yaşayan şikayetler almaya başladıktan sonra sorunu araştırmaya başladı.
Hem son kullanıcılar hem de kurumlar, arızalı CPU’ları için iade talebinde bulunmak üzere Intel’e ulaştı. Ancak şirket, üretim sorunlarını bilmesine rağmen iade taleplerini reddetti.
Birçok uzmanının bunu Intel’in şimdiye kadarki en büyük başarısızlığı olarak adlandırmasının nedeni bu. Sadece sorunun ciddiyeti değil, aynı zamanda krizin kötü yönetilmesi de insanların Intel’e olan inancını sarstı.
AMD ile artık yarışmakta zorlanan Intel, 13 ve 14. Nesil ile birlikte güç tüketimini arşa çıkardı. Bunun sonucunda bazı oyuncular stabilite sorunları yaşadıklarını belirtmeye başladılar. Buna oyun geliştiriciler de katılınca olay kartopu gibi büyüdü ve Intel bir açıklama yapmak zorunda kaldı.
Burada iddialardan biri de 13. Nesil işlemcilerdeki paslanma sorunuydu ki Intel açıklamasında buna da yer verdi:
“Via Oksidasyonu üretim sorununun bazı erken dönem Intel Core 13. Nesil masaüstü işlemcileri etkilediğini doğrulayabiliriz. Ancak bu sorun kökten çözülmüş ve 2023 yılında üretim iyileştirmeleri ve gözlemlerle ele alınmıştır. Ayrıca Intel Core 13. Nesil masaüstü işlemcilerle ilgili kararsızlık raporlarını da inceledik ve bugüne kadar yapılan analizler, yalnızca az sayıda kararsızlık raporunun üretim sorununa bağlanabileceğini belirledi.
Kararsızlık sorunu için, yüksek voltajlara maruz kalmayı ele alan bir mikro kod yaması sunacağız. Şu anda 13./14. Nesil için mikro kod yamasını doğrulamaktayız.”
Şu an söz konusu güncelleme yayınlandı ve bir sonraki videoda da size bunun nasıl yapılacağını göstereceğim. Ama öncesinde kısaca işlemcideki paslanmadan bahsedelim:
Via oksidasyonu nedir?
Via, (Vertical Interconnect Access) Dikey Ara Bağlantı Erişimi anlamına geliyor. Baskılı devre kartında, katmanlar arasında iletken bir yol olan Via, katmanların birbirine bağlandığı kartta bir delik açılarak oluşturuluyor. Bakır, deliği tamamen dolduruyor veya sadece deliğin kenarlarını kaplıyor.
İşte iddiaya göre ortada sadece bir voltaj sorunu değil, işlemci içindeki dikey bağlantılarda da paslanma vardı.
Intel, sorunun 2023 yılında keşfedildiğini ve bunun bir üretim sorunu olduğunu söyledi. İyi haber şu ki, o zamandan beri sorun çözülmüş.
Intel ayrıca oksidasyon sorunu ile yeni kararsızlık sorunlarının çoğu durumda ilgisiz olduğunu söylüyor. 13. Nesil masaüstü işlemcilerindeki istikrarsızlık raporlarına bakmışlar ve bugüne kadar yapılan analizler, sadece az sayıda istikrarsızlık örneğinin oksidasyon sorununa bağlanabileceğini kanıtlamış.
Şimdi soru şu: Madem 13. Nesil işlemcilerde oksidasyon sorunu vardı, neden bundan hiç bahsedilmedi?
Bir başka konu da mobil işlemciler: Intel bu konuda da açıklama yaptı.
“Rapor edilen Intel Core 13./14. mobil ürünlere ilişkin analizlerimizde gördüğümüz kadarıyla mobil ürünlerin aynı soruna maruz kalmadığını gördük. Sistem kilitlenmeleri ve çökmeler de dahil olmak üzere 13./14. Nesil mobil sistemlerde bildirilen belirtiler, çok çeşitli potansiyel yazılım ve donanım sorunlarından kaynaklanan belirtilerdir.
Her zaman olduğu gibi, Intel destekli dizüstü bilgisayarlarıyla ilgili sorunlar yaşayanların daha fazla yardım için sistem üreticisine ulaşmalarını öneririz.”
Yani Intel burada diyor ki aynı sorun mobilde yok, varsa da üreticinin hatalı bir yazılımı veya donanımı kaynaklıdır.
Günün sonunda ortadaki en büyük sorun voltaj sorunu. Peki nedir bu sorun?
Intel’e göre, 13. ve 14. nesil CPU’lardaki istikrarsızlığın arkasındaki ana suçlu, bir mikro kod algoritmasının neden olduğu yüksek çalışma voltajı.
Basit bir ifadeyle, işlemci yanlış voltaj alıyor, bu da bozulmasına ve istikrarsızlığına neden oluyor.
Sorun nasıl çözülecek?
Intel, söz verdiği mikro kod güncellemesini anakart üreticilerine sundu. Yama, anakart üreticilerinin BIOS güncellemeleri ve Windows güncellemeleri yoluyla dağıtılmaya başlandı. Benim anakartım için de yeni BIOS çıktı ve ben de güncelleyip sizinle rehber paylaşacağım.
Kötü haber şu ki, bu yama halihazırda etkilenmiş olan işlemcilere yardımcı olmayacak. Eğer yüksek voltaj nedeniyle hasar görmüş bir Intel işlemciniz varsa, Intel etkilenen tüm müşterilere RMA sözü verdi. RMA, ürün iadesi anlamına gelmekte.
Sorun sizi etkiliyor mu?
Sorunun sizi etkileyip etkilemediğini anlamanın da bir yolu var. %100 kesin bir yöntem olmasa da işe yarıyor:
Öncelikle BIOS’unuz son sürümde olmalı zira Intel, daha önce işlemci güç değerlerini normale çeken bir BIOS güncellemesi yayınlattı anakart üreticilerine.
Son BIOS’taysanız yapmanız gereken NVIDIA sürücü kurulumu. NVIDIA sürücü paketi çıkartılırken işlemciye devasa bir yük biniyor ve bu esnada bir hata alıyorsanız bu sorundan mustarip olabilirsiniz. Sürücü kurulumunu 5 kez yapmak yeterli deniliyor lakin emin olmak isterseniz 10 kez kurabilirsiniz. Eğer kurulum başarısız oldu hatası alırsanız Intel işlemcinizde sorun olabilir.
